หลายๆ คนอาจจะเคยได้ยินชื่อของ มาชู ปิกชู (Machu Picchu) ผ่านนิตยสารท่องเที่ยวหรือโทรทัศน์ มันคือเมืองโบราณแห่งอารยธรรมอินคา หรือที่ถูกเรียกว่า เมืองสาบสูญแห่งอินคาในประเทศเปรู ตั้งอยู่บนภูเขาสูงกว่า 2,430 เมตร เหนือระดับน้ำทะเล ในแนวเทือกเขาแอนดีส ที่ได้ชื่อว่ายาวที่สุดในโลก

    มาชู ปิกชู นับเป็นหนึ่งในแหล่งโบราณคดีที่มีชื่อเสียงที่สุดในโลก ด้วยสถาปัตยกรรมที่น่าอัศจรรย์และความเร้นลับ ทำให้มันกลายเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่ดึงดูดผู้คนมากมายทั่วโลกให้ไปเยี่ยมชม

    อย่างไรก็ตาม ได้มีรายงานทางวิชาการโดยนักประวัติศาสตร์และโบราณคดี เปิดเผยว่า ชื่อของมาชู ปิกชูนั้น แท้จริงแล้วไม่ใช่ชื่อโบราณของชาวอินคา โลกเรียกชื่อของสถานที่แห่งนี้ผิดมาเป็นเวลานานกว่า 100 ปี จากหลักฐานเอกสารที่ถูกพบ เชื่อว่า ชื่อของมันคือ "ฮวยนา ปิกชู" (Huayna Picchu) หรือเรียกง่ายๆ ว่า ปิกชู (Picchu)

    ในบทความที่ตีพิมพ์ทางวารสาร Nawpa Pacha : Journal of Andean Archeology โดนาโต อมาโด กอนซาเลซ จากกระทรวงวัฒนธรรมของเปรู และ ไบรอัน เอส. บาวเออร์ จากมหาวิทยาลัยอิลลินอยส์ ในชิคาโก สหรัฐฯ กล่าวว่า พวกเขาได้สืบค้นชื่อสถานที่บนแผนที่ของศตวรรษที่ 19 และเอกสารต่างๆ ของศตวรรษที่ 17 รวมทั้งบันทึกภาคสนามต้นฉบับของไฮรัม บิงแฮม (Hiram Bingham) นักสำรวจชาวอเมริกัน ซึ่งเป็นผู้ค้นพบเมืองโบราณแห่งนี้ จนได้พบว่า ไม่มีแหล่งข้อมูลใดเรียกสถานที่แห่งนี้ว่า มาชู ปิกชู

    "หลังจากได้ตรวจสอบแผนที่หลายฉบับที่พิมพ์ออกมา ก่อนที่บิงแฮมจะไปเยือนสถานที่แห่งนั้น มีข้อมูลสำคัญที่บ่งชี้ว่าเมืองโบราณอินคานี้ จริงๆ แล้วถูกเรียกว่า ปิกชู หรือที่มีความเป็นไปได้มากกว่านั้นคือ ฮวยนา ปิกชู" บาวเออร์ กล่าว

    เชื่อกันว่าครั้งหนึ่ง ปิกชู เมืองในภูมิภาคกุสโก ของเปรู เคยเป็นสถานที่พักผ่อนช่วงฤดูร้อนของจักรพรรดิปาชากูเตก แห่งอินคา กระทั่งในช่วงปลายศตวรรษที่ 16 ผู้พิชิตชาวสเปนได้เข้ายึด และต่อมา ชาวพื้นเมืองก็เตรียมจะกลับไปยึดคืนกลับมา ซึ่งในบันทึกต่างฝ่ายก็เรียกชื่อเมืองแห่งนี้ว่า ฮวยนา ปิกชู ก่อนที่มันหายสาบสูญไป

    จนกระทั่งใน ค.ศ. 1911 (พ.ศ. 2454) บิงแฮม เป็นผู้ค้นพบครั้งสำคัญ และชื่อของ มาชู ปิกชู ก็ได้รับการเรียกขานว่า เมืองสูญหาย ที่ไม่ได้สูญหายไปจริงๆ อย่างไรก็ตาม ในช่วงที่เพิ่งค้นพบนั้น แทบจะไม่มีใครรู้จักเมืองที่เป็นซากปรักหักพังนี้ แม้กระทั่งผู้ที่อาศัยอยู่ในภูมิภาคกุสโกเองก็ตาม

    นอกจากนี้ จากการตรวจสอบยังพบว่า ในปี 2454 บิงแฮมได้รับข้อมูลเกี่ยวกับเมืองซากปรักหักพังแห่งนี้ โดยใช้ชื่อว่า ฮวยนา ปิกชู รวมไปถึง ลูกชายของเจ้าของที่ดินรายหนึ่ง ก็ได้บอกกับบิงแฮมในปี 2455 เรียกซากเมืองโบราณแห่งนี้ว่า ฮวยนา ปิกชู เช่นเดียวกัน ทว่าในสมุดบันทึกของ บิงแฮม กลับจดชื่อของ มาชู ปิกชู และบอกให้โลกรู้ด้วยชื่อนี้ ตามคำบอกเล่าของ เมลจอร์ ออร์เตกา ชาวไร่ผู้อาศัยอยู่ด้านล่าง โดยอ้างว่าเขาเคยปีนขึ้นไปสำรวจซากปรักหักพังด้านบนมาแล้ว

    ทั้งนี้ทั้งนั้น ปัจจุบันชื่อของฮวยนา ปิกชู เป็นชื่อยอดเขาขนาดใหญ่ ซึ่งมีซากเมืองโบราณสถานแห่งนี้เป็นส่วนหนึ่ง แต่ทั้งนี้แม้ว่าชื่อของมันที่แท้จริงจะเป็นอย่างไร ก็คงจะไม่มีผลเปลี่ยนแปลงอะไรมากนัก

    นาตาเลีย โซเบรวิลลา ศาสตราจารย์ด้านประวัติศาสตร์ลาตินอเมริกา แห่งมหาวิทยาลัยเคนท์ กล่าวว่า "ชื่อต่างๆ ทั้งหมดทั้งมวลล้วนถูกประดิษฐ์ขึ้นมา มันเปลี่ยนแปลงได้ และไม่ทำให้เกิดความแตกต่างมากนัก"

ที่มา : เดอะการ์เดียน, sciencealert